İrlandalı yazar Sally Rooney, Birleşik Krallık’ta yürürlükte olan terör yasalarının kendi çalışma koşullarını doğrudan etkilediğini ve hem mevcut kitaplarının satıştan çekilebileceğini hem de ülkede yeni bir eser yayımlamasının neredeyse imkânsız hale geldiğini açıkladı. Bu değerlendirme, Palestine Action adlı protesto grubunun Temmuz ayında İçişleri Bakanlığı tarafından “terör örgütü” olarak ilan edilmesinin ardından geldi. Grup, uzun süredir İngiltere’de İsrail askeri sanayisiyle bağlantılı şirketlere yönelik doğrudan eylemler düzenliyor.
Rooney, Yüksek Mahkeme’ye sunduğu ifade metinlerinde Palestine Action’a açıkça destek verdiğini ve kitap gelirlerinin bir kısmını bu gruba yönlendirdiğini belirtti. Bu açıklamanın ardından İngiliz yayıncıları ve BBC yapımlarından doğan telif ödemeleri hukuki bir çıkmaza girmiş durumda. Rooney, telif gelirlerini Palestine Action’a aktardığını kamuoyuna açıkladığı için kendisine yapılacak herhangi bir ödemenin “terörü finanse etme” suçlamasına yol açabileceği konusunda uyarıldığını söyledi. BBC uyarlamalarının bağımsız yapımcısı, yazarın telif ödemelerini yapmalarının suç teşkil edebileceği yönünde “çok açık bir hukuki görüş” aldıklarını aktardı.
Davanın günü Yüksek Mahkeme önünde toplanan göstericiler. Fotoğraf: BBC.
Bu durum, Faber & Faber’in Rooney’ye ödeme yapmasının hukuken mümkün olmaması ihtimalini doğuruyor. Yazar, böyle bir engelleme gerçekleşirse kitaplarının Birleşik Krallık’ta satıştan tamamen kaldırılabileceğini belirtti. Normal İnsanlar, Arkadaşlarla Sohbetler, Güzel Dünya, Neredesin? ve Intermezzo gibi eserleriyle son on yılın en çok okunan edebiyatçılarından biri olan Rooney, “Yapıtlarımın Britanya’daki okurlardan tamamen çekilmesi, kültür alanına devlet tarafından yapılmış son derece ağır bir müdahale olur” dedi.
Rooney Artık Birleşik Krallık’a Gidemeyeceğini Söylüyor
Yazar, yalnızca yayınevleriyle olan ilişkilerinin değil, ülkeye fiziki girişinin de risk altında olduğunu belirtti. Geçtiğimiz günlerde Intermezzo ile kazandığı Sky Arts ödülünü almak için Londra’ya gitmeyen Rooney, hukuki danışmanlarının kendisine “gözaltına alınma ihtimali” konusunda uyarıda bulunduğunu açıkladı. Törene gönderdiği mesajda, “Artık Birleşik Krallık’a güvenle seyahat edebileceğimden emin değilim” ifadelerine yer verdi. Yazar, mesajında savaş karşıtı ve şiddetsiz doğrudan eylemi desteklediğini yineleyerek ödülü uzaktan kabul etti.
Londra’daki protestocular. Fotoğraf: Tolga Akmen/EPA.
Rooney, Palestine Action’ın eylemlerini “sivil itaatsizlik geleneği içinde” değerlendirdiğini ve kendisinin de uzun süredir benzer doğrudan eylem biçimlerini savunduğunu ifade etti. “İklim adaleti için mülkiyete yönelik sabotaj dahil olmak üzere doğrudan eylemi savunduysam, aynı kararlılığı soykırımı durdurmaya çalışanlara da göstermeliyim” dedi.
Birleşik Krallık İçişleri Bakanlığı ise Palestine Action’ın yalnızca protesto eylemleriyle sınırlı kalmadığını, milyonlarca sterlinlik maddi hasar ve çeşitli şiddet suçlamaları nedeniyle yasaklandığını savunuyor. Grup üyeleri hakkında açılan davalarda ağır suçlamalar yer alıyor. Hükümet ayrıca grubun “gelecekteki saldırıları planlayan” bir yeraltı kılavuzu hazırladığını iddia ediyor. Yasağa karşı yapılan protestolarda yüzlerce kişi gözaltına alınmıştı.
Ağustos ayında Irish Times’ta yayımladığı yazısında, “Bu destek terör sayılıyorsa öyle olsun. Eserlerimin gelirlerini Palestine Action’a yönlendirmeye devam edeceğim” dedi. Yazar, Birleşik Krallık’ın düşünce ve ifade özgürlüğünü sınırlandıran bir sürece girdiğini ve bunun kültürel hayat için ağır sonuçlar doğuracağını savunuyor.
Edebiyat Dünyası İsrail’e Karşı Boykotta
Sally Rooney’den İfade Özgürlüğü Alarmı yazısı ilk önce ArtDog Istanbul üzerinde ortaya çıktı.
